In werkput 1 van de opgraving Huize van de Kasteele (het westelijk deel van het paltsterrein) werd in een kuil of greppelstructuur uit de 10e of 11e eeuw een Romeinse gem van een nicolo-agaat aangetroffen. Daarin is een zeer verfijnde afbeelding van de halfgod Hercules gesneden. De datering van de vondst kan worden gesteld op het einde van de 1e eeuw of het begin van de 2e eeuw. De vondst is door mij in 1994 uitvoerig in een artikeltje beschreven. In 1994 werd de gem toegeschreven aan de Romeinse bewoning ter plaatse, waarbij het voorbehoud gemaakt werd dat de gem ook in de volle middeleeuwen kan thuishoren. Het is immers niet ongebruikelijk dat Romeinse gemmen werden verwerkt in boekbanden, kledingaccessoires en juwelen in de vroege en volle middeleeuwen en dergelijke objecten kunnen op het paltsterrein aanwezig geweest zijn. Het is ook denkbaar dat de gem nog in de oorspronkelijke Romeinse ring zat.
In de burg van Sint Oedenrode werd eveneens een gem opgegraven. Het gaat om een ametist uit de Hellenistische periode met daarin een fraai gesneden hoofd met een gekruld kapsel. De gem is in een gouden parelrand gevat en diende (secundair) als hanger. De afgebeelde persoon is onlangs geïdentificeerd als Heracles door gemmendeskundige dr. Platz van de Staatliche Museen zu Berlin .
De Hellenistische gem van Sint Oedenrode moet worden verklaard als roofbuit uit de Oriënt tijdens een van de kruistochten, de Zutphense Herculesgem, als het een middeleeuwse context heeft, zal afkomstig zijn uit een van de vele Romeinse vindplaatsen die in de volle middeleeuwen werden vergraven voor de winning van bijvoorbeeld bouwmaterialen.
Is het toevallig dat beide gemmen die in adellijke context zijn gevonden, Hercules afbeelden? Volgens dr. Platz was Hercules als halfgod een populaire personificatie van de (hoge) adel in de middeleeuwen en renaissance.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten